Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 1

της Χρυσάνθης Κυριακίδου

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 (ΣΔτ1) αποτελεί μια σοβαρή αυτοάνοση πάθηση που χαρακτηρίζεται από την καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος. Ακολουθεί ανάλυση της παθογένειας, των παραγόντων κινδύνου, της διάγνωσης και της πρόληψης του ΣΔτ1.

Η Παθογένεια του ΣΔτ1

Η εμφάνιση του ΣΔτ1 δεν είναι ξαφνική. Προηγείται μια προοδευτική εξέλιξη που περιλαμβάνει τρία στάδια:

1. Προ-στάδιο 1: Θετικά αυτοαντισώματα χωρίς συμπτώματα.
2. Στάδιο 2: Θετικά αυτοαντισώματα με διαταραγμένα επίπεδα σακχάρου αλλά χωρίς συμπτώματα.
3. Στάδιο 3: Κλινική διάγνωση με συμπτώματα, όπως πολυουρία, πολυδιψία και απώλεια βάρους.

Αιτιοπαθογένεια και Παράγοντες Κινδύνου

Ο ΣΔτ1 συνδυάζει γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες:

Γενετικοί Παράγοντες

• Συγγενείς 1ου βαθμού με ΣΔτ1:
  • 15 φορές αυξημένος κίνδυνος.
  • 5% πιθανότητα έως τα 20 έτη (έναντι 0,3% στο γενικό πληθυσμό).
• Γονίδια HLA:
  • Απλότυποι υψηλού κινδύνου: DR3-DQ2 και DR4-DQ8.
  • Μη HLA γονίδια, όπως το γονίδιο της ινσουλίνης.
• Δείκτες γενετικού κινδύνου: Συνδυάζουν γονίδια HLA και non-HLA για την πρόληψη.

Περιβαλλοντικοί Παράγοντες

• Ιογενείς λοιμώξεις: Εντεροϊοί (Coxsackie), ιός ερυθράς, ροταϊός, κορωνοϊός.
• Διατροφικοί παράγοντες:
  • Μειωμένος μητρικός θηλασμός.
  • Έκθεση σε γλουτένη (δεν έχει αποδειχθεί πλήρως).
  • Έλλειψη βιταμίνης D.
• Περιγεννητικοί παράγοντες: Μειωμένο βάρος γέννησης.
• Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες: Έκθεση σε στρεσογόνα ερεθίσματα.

Διάγνωση και Αναγνώριση Υψηλού Κινδύνου

Η διάγνωση βασίζεται σε:

Αυτοαντισώματα

1. Αντινησιδιακά (ICA).
2. Αντιινσουλινικά (IAA).
3. Αντιγόνο νησιδίων 2 (IA2).
4. Αποκαρβοξυλάση γλουταμινικού οξέος (GAD65).
5. Μεταφορέας ψευδαργύρου (ZnT8).

Στάδια Κινδύνου

• Μόνο ένα θετικό αυτοαντίσωμα: 15% κίνδυνος εμφάνισης στα επόμενα 10 χρόνια.
• Δύο ή περισσότερα θετικά αυτοαντισώματα:
  • 44% κίνδυνος σε 5 χρόνια (στάδιο 1).
  • 75% σε 5 χρόνια και 100% πιθανότητα στη ζωή (στάδιο 2).

Πρόληψη και Έγκαιρη Παρέμβαση

Η πρόληψη του ΣΔτ1 μπορεί να:

• Μειώσει την πιθανότητα διαβητικής κετοξέωσης στην πρωτοδιάγνωση.
• Αναγνωρίσει άτομα για συμμετοχή σε ερευνητικές μελέτες.
• Καθυστερήσει την εξέλιξη από το στάδιο 2 στο στάδιο 3 με φαρμακευτική αγωγή.

Εργαλεία Πρόληψης

• Τακτικός έλεγχος για αυτοαντισώματα (ICA, IAA, IA2, GAD65, ZnT8).
• Εφαρμογή στρατηγικών για μείωση περιβαλλοντικών παραγόντων κινδύνου.

Η κατανόηση των σταδίων και των παραγόντων κινδύνου του ΣΔτ1 επιτρέπει την έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση, συμβάλλοντας στην καλύτερη ποιότητα ζωής των ασθενών.

Share on Facebook

Post on X

Save